ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی در معرض شرایط سخت کاری مانند دماهای بالا، گرد و غبار، رطوبت و فشار زیاد قرار دارند. در نتیجه، اجزای آنها بیشتر در معرض فرسودگی و استهلاک قرار گرفته و عمر مفید کمتری دارند.
سوال اینجاست : آیا راهی برای بهبود عملکرد و دوام ماشین‌آلات صنعتی وجود دارد؟ پاسخ، روانکاری است.
روغن‌های صنعتی پیشرفته از ماشین‌آلات در برابر آسیب محافظت کرده و عملکردی بی‌نقص را حتی در سخت‌ترین شرایط کاری تضمین می‌کنند.
این راهنما به شما انواع روغن صنعتی، نحوه انتخاب نوع مناسب روغن صنعتی، و برنامه فیلتراسیون روغن صنعتی برای کسب و کارتان را آموزش می‌دهد.
انواع روغن‌های صنعتی بر اساس فرمولاسیون ساخت
در مقاله ای با عنوان روغن صنعتی چیست؟ بیشتر در خصوص روغن صنعتی و نحوه ساخت آن اطلاعاتی را منتشر کرده ایم.
تمام سیالات صنعتی از روغن پایه و افزودنی‌ها تشکیل شده‌اند.
روغن‌های پایه می‌توانند طبیعی، معدنی و سنتتیک باشند.
روغن‌های طبیعی به ندرت در روانکاری ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شوند. آنها از مواد طبیعی مانند روغن‌های گیاهی یا چربی‌های حیوانی به دست می‌آیند. به همین دلیل، آنها بسیار ناپایدار بوده و در معرض دماهای بالا خواص خود را از دست می‌دهند.
به همین خاطر، روغن‌های صنعتی می‌توانند معدنی یا سنتتیک باشند.
روغن‌های معدنی یا مینرال
روغن‌های معدنی از روغن‌های پالایش‌شده نفت خام به دست می‌آیند. با توجه به اینکه این سیالات از منابع طبیعی به دست می‌آیند، حاوی مواد ناخواسته متعددی مانند گوگرد، فسفر و نیتروژن هستند. به همین دلیل، روغن تحت فرآیند تصفیه قرار گرفته و با افزودنی‌های بهبود دهنده عملکرد تقویت می‌شود.
از آنجایی که روغن‌های معدنی رسانا نیستند، در صنایع مختلف به عنوان سیالات حرارتی، عایق یا خنک‌کننده‌های غیر رسانا استفاده می‌شوند. برخی از کاربردهای آنها عبارتند از:
- سیالات هیدرولیک: از آنجایی که غیرقابل تراکم هستند، در ماشین‌آلات هیدرولیک استفاده می‌شوند.
- انتقال دهنده‌های حرارت: روغن‌های معدنی اغلب در بخاری‌های فضایی استفاده می‌شوند.
- روغن‌های اسپیندل: این روغن‌های با ویسکوزیته پایین در فرزهای دقیق کاربرد دارند و نقش مهمی در صنعت نساجی ایفا می‌کنند.
- خنک‌کننده‌های سیالات صنعتی: در ترانسفورماتورها، روغن‌های معدنی به عنوان عایق و خنک‌کننده عمل می‌کنند.
با این حال، روغن‌های معدنی معایبی مانند قابلیت تجزیه‌پذیری زیستی ضعیف و نقطه اشتعال پایین دارند که باعث می‌شود به راحتی بسوزند. همچنین در مقایسه با روغن‌های سنتتیک، روغن‌های پایه نفت‌کشی غلیظ‌تر بوده و به آرامی در اجزای موتور جریان می‌یابند که منجر به افزایش مصرف سوخت می‌شود.
روغن‌های سنتتیک
روغن‌های سنتتیک، معایب روغن‌های معدنی را جبران می‌کنند. آنها نماینده سنتز شیمیایی مواد مصنوعی مختلف هستند.
برخی از ویژگی‌های آنها عبارتند از:
- ناخالصی کمتر: آنها در صنایعی که آلودگی با گوگرد، فسفر و نیتروژن خطرات ایمنی ایجاد می‌کند، نقش مهمی ایفا می‌کنند.
- میزان ویسکوزیته بالا: این ویژگی به این معناست که سیالات سنتتیک نسبت به روغن‌های معدنی پایدارتر هستند. آنها حتی در شرایط کاری شدید، قابلیت روانکاری یکنواخت را حفظ می‌کنند. به همین دلیل، در خودروها و ماشین‌آلاتی که در معرض دماهای شدید یا فشار بالا قرار دارند، استفاده می‌شوند.
- نقطه اشتعال بالا: از آنجایی که قابلیت اشتعال آنها کمتر است، در بسیاری از صنایع با ریسک بالای آتش‌سوزی کاربرد دارند.
مهم‌ترین ضعف آنها، خاصیت روانکاری پایین‌تر نسبت به روغن‌های معدنی است. با این حال، افزودنی‌های بهبود دهنده عملکرد می‌توانند ویژگی‌های روانکاری آنها را تقویت کنند.
چگونه روغن صنعتی مناسب را انتخاب کنیم؟
هنگام انتخاب روغن‌های صنعتی، باید عوامل متعددی را در نظر بگیرید.
- با مطالعه دفترچه راهنمای سازنده روانکار شروع کنید.
در حالی که خواندن دستورالعمل‌های سازنده می‌تواند به عنوان یک نقطه شروع مناسب برای شما باشد، به خاطر داشته باشید که این اسناد اغلب شرایط عملیاتی ایده‌آل را در نظر می‌گیرند. این شرایط ممکن است با محیط کاری شما متفاوت باشد
نحوه انتخاب روغن صنعتی مناسب
در حالی که خواندن دستورالعمل‌های سازنده می‌تواند به عنوان یک نقطه شروع مناسب برای شما باشد، به خاطر داشته باشید که این اسناد اغلب شرایط عملیاتی ایده‌آل را در نظر می‌گیرند. این شرایط ممکن است با محیط کاری شما متفاوت باشد. به همین دلیل، ارزیابی الزامات منحصر به فرد ماشین‌آلات شما قبل از خرید روغن‌های صنعتی ضروری است.
در اینجا چند عاملی که باید هنگام انتخاب روغن های صنعتی در نظر بگیرید آورده شده است
1- انتخاب روغن‌های صنعتی با افزودنی‌های برتر
ماشین‌آلات صنعتی مدرن به فناوری‌های پیشرفته افزودنی‌های بهبود دهنده عملکرد نیاز دارند.
چه معدنی و چه سنتتیک، روغن پایه به تنهایی برای ارائه بالاترین سطح محافظت به ماشین‌آلات و خودروهای صنعتی کافی نیست.
افزودنی‌های عملکردی برای افزایش راندمان روانکار، به حداقل رساندن نقاط ضعف آن و ارتقای عملکرد کلی روانکار ضروری هستند.
در اینجا لیست مختصری از افزودنی‌های رایج و ویژگی‌های کلیدی آنها آورده شده است:
- افزودنی‌های ضد سایش: این مواد اصطکاک بین دو جزء فلزی را به حداقل می‌رسانند.
- افزودنی‌های ضد زنگ: از اجزای فلزی در برابر خوردگی محافظت می‌کنند. این امر در روانکارهای پایه آب ضروری است زیرا آب خوردگی را تسریع می‌کند.
- مواد شوینده و پراکنده کننده‌ها: وظیفه آنها پراکنده کردن لجن و ناخالصی‌هایی است که روی سطوح فلزی تجمع می‌کنند. به این ترتیب، آنها از اجزای دستگاه در برابر اکسیداسیون و خوردگی محافظت می‌کنند.
- کف‌گیرها: حباب‌های هوا از روانکاری موثر ماشین‌آلات شما جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل، افزودنی‌های ضد کف برای کاهش تشکیل کف در سیالات فرآیند صنعتی اضافه می‌شوند.
- افزودنی‌های افزایش دهنده شاخص ویسکوزیته: این‌ها افزودنی‌های پلیمری هستند که در دماهای بالا منبسط می‌شوند. به این ترتیب، آنها روغن را غلیظ‌تر می‌کنند و پایداری ویسکوزیته آن را در دماهای پایین و بالا افزایش می‌دهند.
- افزودنی‌های فشار شدید: آنها با سطح فلزی واکنش نشان می‌دهند و یک لایه محافظ ضخیم ایجاد می‌کنند. به این ترتیب، آنها از اجزای ماشین صنعتی در برابر سایش در دماهای بالا و فشار بالا محافظت می‌کنند.
- افزودنی‌های آنتی‌اکسیدان: مقاومت اکسیداتیو روغن پایه را افزایش می‌دهند و در نتیجه عمر مفید آن را افزایش می‌دهند.
- کاهش دهنده نقطه ریزش: نقطه ریزش، پایین‌ترین دمایی است که روغن می‌تواند در آن جریان یابد. کاهنده‌های نقطه ریزش قابلیت جریان روغن را در دمای پایین افزایش می‌دهند.
- اصلاح کننده‌های اصطکاک: این افزودنی‌ها یک لایه محافظ در اطراف اجزای فلزی ایجاد می‌کنند و اصطکاک را کاهش می‌دهند.
2- درک محیط کار خود
صنایع مختلف نیاز به شرایط کار متفاوتی دارند. بنابراین، فهرستی از عواملی که بیشترین تأثیر را بر عملکرد ماشین‌آلات صنعتی شما دارند تهیه کنید. این عوامل می‌توانند شامل رطوبت، دمای شدید، لرزش، گرد و غبار، فشار و غیره باشند.
عوامل متعددی مانند سرعت چرخش محور دستگاه، نوع اصطکاک، بار، شرایط محیطی و استانداردهای صنعتی را در نظر بگیرید. بر اساس این عوامل، می‌توانید تعیین کنید که به چه نوع روانکارهای صنعتی نیاز دارید.
به عنوان مثال، اگر عناصر دستگاهی مانند یاتاقان‌ها تحت فشار شدید قرار دارند، باید یک روغن صنعتی با ویسکوزیته بالا را برای روانکاری آن انتخاب کنید. این روغن باید حاوی افزودنی‌های ذکر شده در بالا مانند افزودنی‌های ضد سایش، افزودنی‌های فشار شدید و ضد زنگ نیز باشد.
یا اگر ماشین‌آلات صنعتی شما به روانکارهای پایه آب نیاز دارند یا اجزای آنها با آب تماس دارند، ممکن است بخواهید به دنبال سیالات صنعتی با ویژگی‌های ضد زنگ و ضد خوردگی پیشرفته باشید.
جدول انتخاب روغن مناسب بر حسب کارایی
| مصارف صنعتی | ویژگی‌ها | پایه | کاربردها |
| روغن‌های گردش روغن | ویسکوزیته بالا، ضد سایش، ضد زنگ، ضد کف، پایداری حرارتی | معدنی / سنتتیک | یاتاقان، چرخ‌دنده مخروطی، چرخ‌دنده‌های کاری، سیلندرها، ماشین‌های کاغذ با بازده بالا (روغن‌های سنتتیک) |
| روغن‌های کمپرسور | روانکاری عالی، کف کم، پایداری حرارتی، مقاومت در برابر خوردگی، پایداری در برابر اکسیداسیون، قابلیت جداسازی آب، محدوده دمای کاری گسترده | معدنی / سنتتیک | کمپرسورهای هوا، پمپ‌های آب |
| روغن‌های انتقال حرارت | مقاومت حرارتی، مقاومت در برابر خوردگی، پایداری در برابر اکسیداسیون، پایداری حرارتی | معدنی / سنتتیک | سیستم‌های انتقال حرارت بسته بدون فشار که در محدوده دمای گسترده کار می‌کنند (معدنی) |
| روغن‌های دنده صنعتی | پایداری حرارتی، پایداری در برابر اکسیداسیون، تحمل فشار شدید، تحمل شرایط آب و هوایی شدید، محافظت در برابر سایش و پارگی، شاخص ویسکوزیته بالا، روانکاری پیشرفته | معدنی / سنتتیک | مصارف صنعتی سخت‌گیر، تجهیزات و ماشین‌آلات |
| روغن‌های فرآیند | خطری برای ایمنی و سلامتی ایجاد نمی‌کنند | معدنی | نرم‌کننده پلیمری برای انواع محصولات پلیمری مانند لاستیک تایر خودرو یا محصولات فنی لاستیکی |
| روغن‌های توربین | مقاومت پیشرفته در برابر خوردگی، افزودنی‌های ضد سایش پیشرفته، خاصیت ضد کف، جداسازی خوب هوا و آب، خاصیت خنک‌کنندگی، روانکاری بهبود یافته، عمر مفید طولانی | معدنی | به عنوان سیال‌های هیدرولیک، یاتاقان‌های توربین بخار، آب و گاز استفاده می‌شود |
اهمیت نگهداری صحیح از روغن صنعتی
از سوی دیگر، آب ویژگی‌های روانکار را تخریب می‌کند و خوردگی را تسریع می‌کند.
به همین دلیل، تمیز نگه داشتن روغن صنعتی ضروری است. فقط به این ترتیب می‌توانید عمر مفید تجهیزات خود را افزایش دهید. در صورت اضافه شدن آب به روغن استفاده از روش ها و تجهیزات جداسازی آب از روغن در سریعترین زمان ممکن ضروری می باشد.
در اینجا چند قدم برای انجام این کار آورده شده است:
از یک سیستم فیلتر روغن استفاده کنید
وظیفه اصلی فیلترهای روغن صنعتی جلوگیری از ورود ذرات خاک و رطوبت به داخل دستگاه است.
این سیستم‌ها برای صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، تولید برق، فرآوری، پالایش نفت و غیره ضروری هستند. فیلترهای روغن در اندازه‌ها، ظرفیت‌های ذخیره‌سازی خاک و رسانه‌های فیلتر مختلف موجود هستند. به همین دلیل، انتخاب فیلترهای روغنی که نیازهای عملیاتی منحصر به فرد شما را برآورده می‌کنند، ضروری است.
برای شروع، به نمودار سطح تمیزی روانکار توصیه شده نگاهی بیندازید و کد ISO مناسب را پیدا کنید. درک اینکه روغن قبل از ورود به گرمکن روغن صنعتی چقدر باید تمیز باشد، ضروری است.
در مرحله بعد، دستورالعمل‌های سازنده تجهیزات اصلی (OEM) را مطالعه کنید. فیلتر روغن باید با مشخصات روانکار مانند نرخ جریان، افت فشار یا نرخ مطلق میکرون مطابقت داشته باشد.
در نهایت، در مورد فیلترهای روغن صنعتی و انواع روشهای فیلتراسیون روغن، از قبیل حذف ذرات از روغن صنعتی، فیلتراسیون آب از روغن صنعتی نیز تحقیق کنید. آنها اغلب به فیلترهای تمام جریان و عمقی تقسیم می‌شوند که کاربردها و اهداف متفاوتی دارند.
- سیستم‌های فیلتر تمام جریان: آنها برای انجام سریع فرآیند فیلتر طراحی شده‌اند و ذرات بزرگ خاک را از بین می‌برند. آنها معمولاً از فیلترهای اسپین استفاده می‌کنند که ذرات بزرگتر از اندازه منافذ رسانه فیلتر را رهگیری می‌کنند. این سیستم فیلتر باید با مشخصات OEM مطابقت داشته باشد و در فواصل توصیه شده تعویض شود. ظرفیت کثیف شدن آنها که با گرم برآورده می شود، کوچکتر است.
- فیلترهای عمقی: آنها به آرامی روانکار را فیلتر می‌کنند و حتی کوچک‌ترین ذرات خاک را نیز از بین می‌برند. بر خلاف همتایان تمام جریان خود، آنها از جذب و جذب ذرات استفاده می‌کنند. وظیفه اصلی آنها جذب ذراتی است که فیلترهای تمام جریان نمی‌توانند آنها را از بین ببرند. با این حال، به خاطر داشته باشید که انتخاب فیلترهای جاذب با دقت انجام شود زیرا ممکن است برخی از افزودنی‌های ضروری روغن صنعتی را نیز از بین ببرند.
انجام آنالیز روغن صنعتی مورد استفاده به صورت دوره ای
به یاد داشته باشید که خواص افزودنی‌ها با گذشت زمان رو به وخامت می‌رود. به همین دلیل، آنها قادر به روانکاری و محافظت از ماشین‌آلات صنعتی شما به روشی که انتظار می‌رود نیستند. به همین دلیل، انجام آنالیز جامع سیال صنعتی ضروری است.
این به شما کمک می‌کند تا وضعیت کلی تجهیزات خود و همچنین اثربخشی فناوری روانکاری خود را ارزیابی کنید.
این فرآیند نسبتاً ساده است. شما نمونه‌ای از روغن را می‌گیرید و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستید. آنها وضعیت سیال را ارزیابی می‌کنند و تعیین می‌کنند که آیا آلاینده‌ای وجود دارد یا خیر.
برنامه تجزیه و تحلیل روغن به شما امکان می‌دهد تا نوع و دامنه فرسودگی تجهیزات را تعیین کنید و تغییرات در خواص روغن صنعتی را رصد کنید. به این ترتیب، خواهید دانست که آیا روانکار الزامات تجهیزات شما را برآورده می‌کند یا خیر.
مهمتر از همه، با اندازه‌گیری آلاینده‌های روغن، می‌توانید اثربخشی سیستم فیلتر روغن خود را تعیین کنید.
نتیجه
ماشین‌آلات صنعتی در برخی از چالش برانگیزترین شرایط عملیاتی مانند قرار گرفتن در معرض خاک و رطوبت، اصطکاک بالا، نوسانات دما و فشار بالا کار می‌کنند. روغن‌های صنعتی از تخریب تجهیزات جلوگیری می‌کنند. با محافظت از آن در برابر سایش، خوردگی و کف، عمر مفید و فواصل سرویس آن را افزایش می‌دهند. ار دیگر عوامل مهم در سلامت کارکرد ماشین آلات اطمینان از سلامت و تمیزی سوخت مورد استفاده در آنها می باشد. با توجه به آلودگی گازوئیل در ایران، در نظر گرفتن دستگاه تصفیه گازوئیل در مسیر انتقال سوخت به ماشین آلات از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
انتخاب نوع مناسب روغن صنعتی به همین دلیل ضروری است. به خاطر داشته باشید که هیچ راه حلی یکسان برای همه وجود ندارد. شرایط کاری منحصر به فرد و الزامات ماشین‌آلات خود را در نظر بگیرید تا فناوری روانکاری مناسب را انتخاب کنید.
